Tokenomics là gì ? Hướng dẫn phân tích tokenomics cho người mới đơn giản và dễ hiểu
Đã cập nhật: 30 thg 6, 2022
Tokenomics - một thuật ngữ khá quen thuộc và không kém phần quan trọng tác động lớn đến các quyết định đầu tư nhưng điều này thường ít được các nhà đầu tư quan tâm. Vậy cụ thể hơn Tokenomics là gì ? Và đây hướng dẫn phân tích tokenomics cho người mới đơn giản và dễ hiểu nhất.
Nội dung chính
3.Yếu tố Tokenomics cần xem xét khi đầu tư
3.2.Market Cap & Fully Diluted Valuation
Tokenomics là gì?
Tokenomics là từ kết hợp giữa “token” và “economics”. Có nghĩa là phân tích lý do tại sao một token có giá trị và tại sao nó đạt đến mức giá đó. Tokenomics trả lời cho những vấn đề tối ưu token và chức năng của chúng.
Token là gì?
Token là các đơn vị được sử dụng cho một mục đích cụ thể và có giá trị dựa trên đặc điểm của chúng.
Ngoài công dụng chỉ được sử dụng làm tài sản giao dịch, token có thể sở hữu nhiều chức năng khác nhau trong một mạng lưới.
Yếu tố Tokenomics cần xem xét khi đầu tư
Coin/Token Supply
Max Supply (Cung tối đa)
Max Supply là tổng số lượng token tối đa được tạo ra.
Ví dụ: Số lượng Bitcoin tối đa là 21 triệu Bitcoin.
Total Supply (Tổng cung)
Total Supply là khái niệm chỉ tổng số lượng token đã cung ra thị trường
Total Supply = Cung lưu thông + Token đang bị lock - Số lượng Token đã đốt.
Cụ thể trong Total Supply có 3 dạng như sau:
Tổng cung không cố định: Số lượng token thay đổi dựa vào cơ chế của dự án.
Tổng cung vô hạn: Số lượng Token sẽ được tạo ra thêm dựa trên hiệu suất hoạt động của dự án hoặc mạng lưới.
Tổng cung giảm dần: Để giảm thiểu tình trạng lạm phát xảy ra dự án sẽ burn token (gửi token vào địa chỉ dead).
Tổng cung biến động thường xuyên: trường hợp này bạn sẽ thường thấy ở các Stablecoin.
Tổng cung cố định: Dự án sẽ có giới hạn nhất định về lượng token tối đa sẽ lưu hành trên thị trường.
Circulating Supply (Cung lưu thông)
Circulating Supply nói về tổng số lượng token đang lưu hành trên thị trường.
Circulating Supply = Tổng cung - Lượng Token đang bị Lock - Số lượng Token đã đốt
Market Cap & Fully Diluted Valuation
Market Cap tổng giá trị thị trường của các token đang lưu thông thực tế trên thị trường.
Market Cap = Giá token x Cung lưu thông
Fully Diluted Valuation (FDV) là một ước tính giả định về vốn hóa thị trường nếu tổng nguồn cung tiền điện tử đều trong lưu thông.
FDV = Giá token x Tổng cung
Vốn hoá đóng vai trò xác định giá trị tài sản của một dự án. Chính vì thế, vốn hoá mới chính là yếu tố tác động đến tiềm năng trưởng của tài sản.
Token Governance
Token Governance là quyền dành riêng cho những người giữ token của dự án. Khi giữ một lượng token nhất định, holders sẽ có được chức năng quản trị, tham gia vào các quyết định liên quan đến sự phát triển của dự án.
Gồm có 3 loại cơ bản là:
Decentralized (Token Phi tập trung) là những coin/token có cơ chế quản trị do hoàn toàn cộng đồng quyết định Ví dụ: Bitcoin, Ethereum,...
Centralized (Token Tập trung) là những coin/token do một tổ chức quản trị đứng đầu quyết định. Ví dụ như là : Tether, TrueUSD, HT, FTX, Ripple,...
Từ Centralized đến Decentralized: Ngoài ra cũng có những coin/token được xây dựng với cơ chế quản trị ban đầu là Centralized, sau đó được phân quyền dần cho cộng đồng. Ví dụ như BNB
Token Allocation
Token Allocation là lượng phân bổ token cho các thành phần tham gia vào dự án.
Thông thường, một dự án sẽ phân bổ số lượng token ra cho từng thành phần sau:
Team & Advisors
Đây là lượng token được phân bổ đến các thành viên có đóng góp cho sự phát triển của dự án.
Nếu dự án nắm giữ quá nhiều số lượng token thì sẽ gây lo ngại cho các nhà đầu tư.
Vì thế, để cân bằng một dự án thường sẽ phân bổ trong khoảng 20% - 25% cho Team & Advisors.
Reserve
Thông thường dự án sẽ dành ra một khoản dự trữ để làm quỹ phát triển dự án. Khoản phân bổ này sẽ thường quanh 30%.
Liquidity Mining
Liquidity Mining là khoản phần thưởng cho các nhà cung cấp thanh khoản, farming trên DeFi.
Do lượng token sẽ được tạo ra liên tục nên sẽ có thể dẫn đến tình trạng lạm phát. Để khắc phục tình trạng này, dự án thường sẽ giảm phần thưởng dần theo thời gian, hoặc buy back token và burn để giảm tính lạm phát.
Seed / Private / Public Sale
Đây là các suất bán dành cho các nhà đầu tư sớm với một mức giá thấp hơn so với giá khi listing lên sàn giao dịch.
Một dự án kêu gọi được sự đầu tư từ các quỹ lớn nhận được các hỗ trợ khá tốt về mặt tài chính, marketing, xây dựng phát triển sản phẩm cho dự án.
Một số quỹ đầu tư mà bạn nên quan tâm như: Binance Labs, Multicoin Capital, Alameda Research, Coinbase Ventures, Spartan, Spark, Three Arrows Capital,.....
Airdrop / Retroactive
Đây được xem là một cách marketing được các dự án sử dụng để tiếp cận đến các nhà đầu tư.
Token Release
Token Release là Thời gian trả các token ra bên ngoài thị trường.
Đây là phần thông tin rất quan trọng để biết được giai đoạn nào của dự án sẽ có nguy cơ tồn tại một áp lực xả lớn có thể đến từ Seed Round, Private Sale, Public Sale, Airdrop, Team,...
Thời gian trả dưới 1 năm : Một dự án có thời gian release token cho team và các nhà đầu tư presale dưới 1 năm thường sẽ khiến cho các nhà đầu tư lo sợ vì thấy đội ngũ không muốn sự gắn bó lâu dài. Tốc độ phát triển của dự án có thể sẽ không theo kịp số lượng token được cung ra thị trường.
Thời gian trả trên 2 năm : Những dự án có thời gian release trên 2 năm cho thấy đội ngũ phát triển có sự gắn bó với dự án và đây là thời gian hợp lý để làm marketing và build được một sản phẩm hoàn chỉnh.
Thời gian trả trên 5 năm : Những dự án có thời gian trả token hơn 5 năm lại không tốt vì dự án đang mang một tầm nhìn quá dài hạn. Thị trường Crypto vẫn đang còn khá mới và nhiều biến động nên vẫn được xem là khoản đầu tư mạo hiểm.
Token Sale
Các dự án thường huy động vốn thông qua hình thức bán ra một lượng token kèm với một thời gian lock nhất định.
Trong giai đoạn gần đây các dự án có xu hướng lock trong thời gian đủ lâu. Unlock nhỏ giọt để lượng token được unlock không khiến giá dump mạnh, bảo đảm được sự ổn định để dự án có thể phát triển song song.
Một số dự án chọn hình thức Fair-launch tức mở bán công khai và không có suất ưu tiên
Ưu điểm: Hình thức này đề cao tính công bằng cho các nhà đầu tư, giảm tình trạng chốt lời lớn, khiến giá rơi quá mạnh.
Hạn chế: Dự án không nhận được sự hỗ trợ từ phía quỹ đầu tư, dự án sẽ phải tự build hoàn toàn.
Token Use Case
Token use case ở đây chỉ các trường hợp mà token được sử dụng. Là yếu tố quan trọng để có thể đánh giá được giá trị nội tại của một token.
Các token thường được sử dụng với những mục đích như:
1. Trả phí giao dịch : Số tiền phí giao dịch sử dụng để chia lại một phần cho các Liquidity Providers (Người cung cấp thanh khoản) và một phần giữ lại để burn hoặc cho vào treasury của dự án.
2. Staking : Có thể hiểu tương tự như việc bạn gửi tiết kiệm ngân hàng với lãi suất thả nổi. Điều này cũng giúp dự án điều tiết được số lượng token lưu thông trên thị trường.
3. Farming: Các nhà đầu tư cung cấp thanh khoản cho giao thức để được nhận lại phần thưởng. Phần thưởng có thể là chính token của giao thức hoặc một token khác có giá trị.
Ví dụ: Pancake để nhận CAKE, BETA, CHESS,…
4. Governance : Các dự án cho phép holders tham gia vào quá trình biểu quyết trước các quyết định đề xuất thay đổi, phát triển của dự án.
5. Các tiện ích khác: Các tiện ích khác thường gặp là giảm phí giao dịch trên giao thức hay hold token để phân chia thành các Tiers, tham gia vào các vòng bán presale.
Các mô hình Tokenomics
Có hai loại mô hình lạm phát và mô hình giảm phát.
Mô hình Tokenomics lạm phát
Các mô hình lạm phát này gần giống như tiền tệ trong thị trường truyền thống khi không có tổng cung giới hạn.
Tuy nhiên, nếu dự án không kiểm soát tốt lượng cung lưu hành và chưa tạo ra được nhiều yêu cầu cho token thì token sẽ đứng trước nguy cơ lạm phát, suy thoái rất cao.
Mô hình Tokenomics giảm phát
Ở mô hình này, lượng cung lưu hành được kiểm soát, loại bỏ khỏi lưu thông thông qua cơ chế burn token.
Việc này sẽ tạo ra tính khan hiếm đối với lượng cung lưu hành. Nếu yêu cầu tăng trong khi tài sản trở nên khan hiếm dần thì điều hiển nhiên giá trị của tài sản sẽ tăng.
Case study về Tokenomics
Tokenomics hiệu quả
1. Binance Coin (BNB)
Token Supply
Tổng cung ban đầu: 200,000,000 BNB.
Thời gian unlock: 5 năm (đã unlock 100%).
Kèm theo cơ chế burn cho tới khi Circulating Supply còn 100,000,000 BNB.
=> Giúp giảm phát, tạo động lực tăng giá và tạo động lực hold cho BNB holder.
Token Use Case
Tuy nhiên, đây không phải là nguyên nhân chính giúp BNB có sự tăng trưởng vượt trội. Điểm sáng nhất đối với BNB chính là việc thiết kế token use cases cho phép BNB được ứng dụng triệt để ở sàn Binance và mạng lưới Binance Smart Chain.
Sàn Binance: Giảm phí giao dịch, Tham gia Launchpad, Staking, Thế chấp & Vay, Giao dịch phái sinh,...
Binance Smart Chain: Phí mạng lưới, Đơn vị tiền tệ chính, Staking, Farming.
Hiện tại, Binance đang có kế hoạch phát triển Binance Pay, và BNB hoàn toàn có thể trở thành một đơn vị thanh toán phổ biến bất cứ lúc nào nếu như được Binance áp dụng thành công. Sự thành công của BNB đã được thể hiện qua biểu đồ tăng trưởng vượt bật trong năm nay.
Kết quả: BNB tăng trưởng từ $20 lên đỉnh điểm khoảng $650 (+3,250%).
Tổng kết
Như vậy, Tcoin đã giới thiệu đến các bạn về Tokenomics là gì ? Hướng dẫn phân tích tokenomics cho người mới đơn giản và dễ hiểu.
Qua bài viết này, Tcoin hy vọng cung cấp được nhiều thông tin bổ ích cho quá trình đầu tư của các bạn. Nếu có đóng góp gì hãy bình luận phía dưới nhé.
**Liên hệ với TCoin qua: Group Chat Telegram: https://t.me/Tcoin101 Channel Telegram: https://t.me/Tcoin101_News Youtube: https://www.youtube.com/c/TCoin101 Email: Hi@Tcoin101.com Website: https://tcoin101.com
**Tạo tài khoản qua link giới thiệu của Tcoin để được giảm 10%-30% phí giao dịch nhé: Sàn Bybit (trading, launchpad): https://partner.bybit.com/b/Tcoin101 Sàn gate (nhiều coin/token): https://www.gate.io/ref/5191699 Sàn Binance (spot): https://accounts.binance.com/en/register?ref=DLXDUYMB Sàn MEXC (nhiều coin): https://www.mexc.com/vi-VN/register?inviteCode=mexc-Tcoin Sàn FTX (trading): https://ftx.com/#a=30673615 Sàn Kucoin (trading Api): https://www.kucoin.com/ucenter/signup?rcode=rJUAKH7 Mở tài khoản Cos.tv: https://cos.tv/account/register?invite_code=ADWEV
Telegram (https://t.me/Tcoin101) Tcoin - Kênh chia sẻ Crypto Kênh chia sẻ về Crypto - https://tcoin101.com
