Đôi khi, khi viết về một vấn đề gì đó quan trọng, tôi lại cảm thấy lo lắng vì sợ rằng mình không công bằng với nó. Lo lắng vì một số lần tôi đã quá phấn khích, mà bỏ qua sự nghiêm túc cần có. Lo lắng vì tôi chưa đủ giỏi để có thể ghép những mảnh ghép lại với nhau một cách tốt nhất. Hôm nay lại là một trong những chủ đề như thế.
Regenerative Finance (ReFi) - Tài chính tái tạo, là một trong những khái niệm cơ bản rất dễ bị bỏ qua vì nó có phần trừu tượng, cho đến khi bạn thực sự hiểu về nó, bạn sẽ phải thốt nên rằng “Why not?” hay “Chẳng phải tốt hơn rất nhiều nếu như làm theo cách này sao?”
Nếu như bạn không làm gì vào ngày Trái Đất - đây không phải lời đánh giá - thì hãy dành thời gian đọc bài viết này và suy nghĩ về những cách mà bạn có thể đóng góp.
Đây là bài viết chuyên sâu về Celo - nếu như bạn đang xây dựng một dự án về ReFi, hy vọng bạn hãy tìm hiểu về hệ sinh thái này. Bài viết này sẽ đưa ra những vấn đề quan trọng của ReFi và sẽ làm bạn cảm thấy hứng thú để xây dựng, đầu tư, hay hỗ trợ những dự án ReFi từ khi chớm nở. Hoặc chỉ đơn giản là dành vài phút và tự hỏi “Why not?”.
Disclaimer: Đây không phải lời khuyên đầu tư. Giá cả chưa bao giờ tăng chỉ dựa vào research của tôi, nó không phải điều quan trọng mà tôi muốn hướng đến. Mặc dù, tôi đã đầu tư vào rất nhiều dự án tôi đề cập ở đây. DYOR!
Celo là một dự án đem lại cho tôi rất nhiều sự hứng thú đến từ: sự khát khao, sự gắn kết và sự lạc quan. Rõ ràng, tỉ lệ tái xây dựng hệ thống tài chính và những builders đang ngày một tăng dần trên hệ sinh thái Celo, với những tín hiệu đó, chúng ta có thể mơ mộng một chút.
Cùng tìm hiểu nhé.
Building a Regenerative Economy
Tài chính tái tạo là một cơ hội hàng nghìn tỉ đô với chúng ta nếu làm tốt, và Celo chính là ngôi nhà của nó - Regenerarive Finance (ReFi).
Vậy, ReFi là gì? Trước khi đi vào chi tiết, sẽ dễ dàng hơn nếu chúng ta bắt đầu với một thứ gần gũi hơn. Co-founder Celo đã nói trong phần Keynote Address tại Celo Connect rằng “Công nghệ là một câu chuyện với những đôi cánh”.
Vì vậy, hãy bắt đầu với một câu chuyện.
Hồi nhỏ, The Lorax của Dr. Seuss là câu chuyện mà tôi thích nhất.
“Tôi là Lorax, tôi nói cho cây cối. Những cái cây không thể cất lên tiếng nói riêng”
Tôi chỉ đơn giản là thích câu chuyện này, nhưng Dr. Seuss qua đó đã đề cập đến bi kịch của nhân loại, vấn đề của nền kinh tế tiêu thụ quá mức dẫn đến cạn kiệt tài nguyên chung.
Trong thoáng chốc, tôi đã nhớ ra, Once-ler* đi vào thị trấn chặt cây dùng để tạo ra Thneeds* sau đó bán cho người khác. Lorax* đã cố gắng ngăn cản anh ta, bởi vì Once-ler đang phá hủy Truffula Trees*, khiến cho Brown Bar-ba-loots, Swomee-Swans, và Humming Fish* phải rời khỏi môi trường sống của họ. Mặc dù tự cảm thấy không đúng, nhưng “kinh doanh là kinh doanh, nó cần phát triển”
Khi Once-ler đã khai thác hết tài nguyên, không thể tạo ra Thneeds. Lorax bay đến và để lại một hòn đá với từ ngữ khó hiểu “UNLESS”.
The Lorax, Dr. Seuss
Sau đó nhiều năm, một cậu bé đến thăm Once-ler, dòng tin trước đó đã được sáng tỏ: Trừ khi bạn chăm sóc môi trường nhiều hơn, nếu không mọi thứ sẽ không được cải thiện. Không thể nào.
Chăm sóc là quan trọng, nhưng không phải đứng trên gốc cây mà nói xuông. Nó quan trọng khi được tái xây dựng hệ thống tạo ra nhiều giá trị cho Truffula Trees, Brown Bar-ba-loots, Swomee-Swans, và Humming Fish, ngay cả đối với những người tham lam như Once-ler cũng sẽ phải bảo tồn thay vì tàn phá những tài nguyên chung.
Đó là hệ thống mà Celo hướng đến.
** Là những nhân vật trong câu chuyện*
Tôi đã nhắc đến The Lorax trong cuộc nói chuyện với Jonathan Ledgard. Tôi không chắc có thể mô tả anh ta một cách ngắn gọn. Vì vậy, tôi sẽ sử dụng một bài viết của The New Yorker, nó đã đề cập đến công việc của anh ấy: Jonathan Ledgard Believes Imagination Could Save the World. Anh ấy giống như Lorax thời hiện đại, nhưng thay vì đại diện cho tiếng nói của cây cối, anh ấy muốn bảo tồn những loài động vật. Điều đó tạo nên sự khác biệt.
Đây là ý tưởng: Ledgard sống tại Nairobi, Kenya muốn tạo ra Interspecies Money - Tiền tệ cho những chủng loài khác nhau. Đặc biệt, trong tài liệu Brookings Institute, anh ấy đã đề xuất thiết lập Bank for Other Species - Ngân hàng cho loài vật, nơi có thể phát hành một loại tiền kĩ thuật số của ngân hàng trung ương có khả năng giải ngân chính xác tới hàng tỷ đô la hàng năm cho các sinh vật sống không phải con người (hoặc cặp song sinh kỹ thuật số của chúng). Được gọi là L-Marks, viết tắt của Life Marks.
Có thể, đây là một ý tưởng kỳ lạ. Hãy tưởng tượng có một con hươu cao cổ với tiền trên tay và đưa cho nhân viên bán hàng. Haha.
Nhưng hãy dành thời gian để nghĩ về nó một chút, theo phương diện của The Lorax.
Khi Lorax đặt ra câu hỏi về nhu cầu đối với Thneeds, Once-ler đã phản bác rằng có người sẵn sàng trả tiền để sở hữu Thneeds một cách dễ dàng.
Nhưng Thneeds có giá trị thị trường, còn sự bảo tồn thực vật, hay những loài như Brown Bar-ba-loots, Swomee-Swans, và Humming-Fish thì không. Once-ler có thể bán Thneed với giá $3.98, The Lorax đã thay mặt cả khu rừng chỉ trích anh ta, nhưng Once-ler chẳng quan tâm.
Nhưng nếu Brown Bar-ba-loots, Swomee-Swans, và Humming-Fish có thể tham gia vào L-Marks thì sao? Nếu chúng có một tài khoản trong hệ thống Bank for Other Species thì sao?
Họ có thể đóng góp tiền lại và gửi cho Lorax, để anh ta có thể trả tiền cho Once-ler để Once-ler ngừng việc chặt phá Truffula Trees để làm Thneeds, có thể được thưởng thêm nếu anh ta có nhiều đóng góp tích hơn. Thay vì làm Thneeds, Once-ler có thể trồng thêm Truffula Trees, bảo tồn những loài động vật và được trả tiền từ L-Marks, nghe ổn chứ?
Khoản tiền của L-Marks có thể đến từ những nơi phát triển hơn, như Who-ville and Sala-ma-Sond, những nhà hảo tâm, và bởi những công ty, tổ chức cần phải bù đắp lại việc họ đã phá hủy cây rừng cùng với tất cả những điều tiêu cực mà họ đã làm với môi trường để phục vụ cho việc kinh doanh.
Thương mại hóa là một từ xấu xí, đặc biệt đối với một số hệ thống không tạo ra nhiều giá trị. Ledgard muốn thay đổi việc này, giảm thiểu đi những giá trị nghèo nàn. Bằng một cách rất đơn giản - nhưng lại có nhiều màu sắc - nó được gọi là Regenerative Finance (ReFi).
ReFi là một ý tưởng tuyệt vời - một hệ thống tài chính được tái định hình bằng cách sử dụng những công cụ sẵn có và được cải thiện để đem lại lợi ích tốt hơn cho tất cả, ở cả hiện tại và tương lai. Nó sẽ thu phí đối với những người tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực (như Once-ler) và thưởng cho những người tạo ra giá trị tích cực (như Lorax).
ReFi có phần hơi hoang dại trong đó, nhưng nó không chống lại sự phát triển hay sự tiến bộ. Nó không chống lại bất kì điều gì, nó chỉ là một mô hình tài chính mới bao gồm những cá nhân với những tài năng đặc biệt, những cộng đồng dưới một trung tâm kinh tế, hay hệ thống sức khỏe và sinh học đa quốc gia. Những người tham gia với mong muốn thúc đẩy sự phát triển của những công nghệ mới khiến cho trái đất tốt đẹp hơn thông qua những cơ chế và hệ thống tài chính mới.
Theo như bài viết trước đây, ReFi mang tới một công nghệ tích cực cho hành tinh và tạo ra các Pheromone (một chất hóa học) mạnh hơn để thu hút những bầy đàn trong tự nhiên.
Sau khi làm việc không ngừng nghỉ trong nhiều năm, tôi nghĩ chúng ta sẽ bắt đầu bước vào mùa hè ReFi ( và cả những mùa khác trong năm; xuân, thu, đông,… có thể sẽ cần thời gian). Những người muốn trở thành một phần của những điều tích cực, những thứ là đòn bẩy cho những công cụ trong web3 để tạo nên sự ảnh hưởng đối với cách nhân loại vận hành. Tôi nghĩ họ có thể tìm thấy nó ở cộng đồng Celo.
Celo là một blockchain EVM L1 có carbon-negative (loại bỏ khí thải nhiều hơn cả lượng khí thải được thải ra). Nó được thiết kế để có thể sử dụng và truy cập bởi tất cả những người sử dụng smartphone trên toàn thế giới.
Nó là một blockchain đặc biệt so với tất cả những blockchain khác, bao gồm cả việc nó sở hữu riêng cho mình những stablecoins với mệnh giá khác nhau - cUSD, cEUR, cREAL và sẽ có nhiều hơn trong tương lai. Tài sản bảo trợ cho những stablecoins đó 40% đến từ những tài sản tự nhiên - như NFT rừng hay L-Marks của Ledgard và sẽ được dự trữ trong Celo Reserve trong 4 năm tới. Nó như là một tín hiệu lớn cho thị trường: bạn xây dựng những thứ tốt cho hành tinh, và chúng tôi sẽ mua token.
Ý tưởng này đến từ Charles Eisenstein: nếu bạn bảo trợ tiền bởi những thứ bạn muốn thấy nhiều hơn trên Trái Đất, bạn sẽ có được chúng nhiều hơn nữa.
Celo được xây dựng dựa trên niềm tin rằng tiền thuật toán sẽ mở ra các mô hình kinh tế mới, nó sẽ thay đổi tính năng của tiền tệ hiện nay (điều này hoàn toàn có thể bởi tiền chỉ là công nghệ) và đưa thế giới đến sự tươi đẹp hơn. Đó là một sự đánh cược vào sứ mệnh của nhà phát triển sẽ quan tâm hơn đến cộng đồng giống như họ đã làm với những sản phẩm công nghệ. Khi mọi thứ dễ tiếp cận hơn, thanh khoản thì luôn luôn thiếu sự trung thành, và chỉ những blockchain tiếp tục cải thiện công nghệ, có một mục tiêu cụ thể, đem lại lợi ích cho cộng đồng mới có được chìa khóa để dành được lợi thế cạnh tranh trong một thế giới multi-chain.
Nhiệm vụ của Celo là thu hút được những công ty hàng đầu như Kickstarter và Deutsche Telekom. Nhắm đến một lượng người dùng khổng lồ, họ sẽ tiếp cận đến cUSD và cEUR để giao dịch. Họ sẽ tạo ra nhiều hơn nhu cầu cho các dự án để tạo ra điều tích cực cho hành tinh mà không làm thay đổi mục tiêu chúng. Đó chính là sự tuyệt vời của hệ thống tài chính tái tạo.
Chúng tôi muốn Celo và hệ sinh thái này có được thành công. ReFi là một trong những mô hình có thể ứng dụng vào cuộc sống thực nhưng sẽ không thể thành công, hay sẽ kém khả thi hơn nhiều nếu thiếu đi crypto. Bằng công nghệ, mô hình kinh tế, và cộng đồng mà Celo đã xây dựng chính là cơ hội tốt nhất để thúc đẩy ReFi phát triển để đấu tranh với những điều tiêu cực đang tràn lan ngoài kia.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ đề cập đến những điều sau:
The Celo Philosophy and Architecture
The Celo Secret
Sacred Economics and the Role of Money
ReFi Summer and Community as a Moat
Building a More Beautiful and Prosperous World
Nhưng trước hết tôi phải nói điều này: Nếu bạn đang xây dựng một dự án về ReFi, không nhất thiết bạn phải quan tâm đến Celo, bạn chỉ nên làm vậy. Nếu như bạn đang khinh doanh bằng công nghệ và muốn làm việc để giải quyết những vấn đề lớn, phức tạp với những người thông minh, đầy đam mê, đừng quên bắt đầu với hệ sinh thái Celo. Đó là một nhóm đầy năng lượng tích cực, và tôi nghĩ họ hoàn toàn có khả năng tạo ra sự ảnh hưởng lớn.
Hãy cùng tìm hiểu họ sẽ phát triển nó như thế nào, và tại sao nhé!
The Celo Philosophy and Architecture - Triết lý và kiến trúc của Celo
Triết lý của Celo đã thấm nhuần vào những gì họ đang làm, từ kiến trúc kỹ thuật đến những thành phần trong tài sản dự trữ và cả cách xây dựng cộng đồng.
Rene Reinsberg, Marek Olszewski, và Sep đã thành lập Celo vào 2017. Bộ ba này có một học vấn tuyệt vời để xây dựng Celo, và họ cũng đã có không ít những thành công trong công việc trước khi đến với một sứ mệnh cao cả hơn.
Sep Kamvar đã học chuyên ngành hóa học tại Princeton và dành được bằng tiến sĩ Toán học tính toán từ Stanford. Khi còn học tại Stanford, anh ấy là người đồng sáng tạo EigenTrust, một hệ thống P2P danh tiếng, và tự thành lập một công ty về tìm kiếm, Kaltix. Google đã mua lại nó vào năm 2003, trước khi IPO. Sau đó Sep làm việc cho Google từ 2003-2007, trước khi đến MIT, nơi anh ấy là Giáo sư Khoa học và Nghệ thuật Truyền thông về Phát triển Sự nghiệp của LG và làm việc cho tổ chức Social Computing tại MIT Media Lab.
Rene Reinsberg lớn lên tại Đức và học tại WHU – Otto Beisheim School of Management, một trong những trường hàng đầu về kinh doanh, nơi anh ấy đã viết ra quan điểm của mình về giá cả của quyền chọn. Anh ấy đã từng thử việc tại McKinsey, làm việc tại Global Capital Markets của Morgan Stanley, và tham gia cố vấn tài chính và những dự án xây dựng cộng đồng cho World Bank trước khi cũng đến MIT để lấy MBA. Trong khi ở đó, anh ấy đã đăng kí làm việc tại nhiều nơi khác nhau như Harvard Law (Cyberlaw), MIT Computer Science Artificial Intelligence Lab (Linked Data Ventures and AI), và MIT Media Lab (Social Design, nơi anh ấy gặp Sep).
Marek Olszewski lớn lên tại Singapore với bố mẹ là người Ba Lan (ông nội của anh ấy là một trong những người đã đặt nền móng cho Singapore vào thập niên 60/70). Sau đó, anh theo học kĩ sư máy tính tại University of Toronto cho cả đại học và thạc sĩ. Sau đó, anh cũng đến MIT để hoàn thành cấp bậc tiến sĩ. Trong quá trình học tập, Marek đã thử việc tại Microsoft, Google, Sun Microsystems, và cả Facebook.
Rene, Marek, and Sep gặp nhau tại MIT, trong khi đó, Rene và Marek đã đồng sáng lập ra Locu vào năm 2011 để giúp các thương gia địa phương có thể kết nối trực tuyến. Sep đã tham gia với vai trò cố vấn và là thành viên của hội đồng quản trị. Vào 2013, GoDaddy đã mua lại công ty với mức giá là $70M. Sau đó, cả 3 làm việc tại những vị trí khác nhau của GoDaddy và Get Found (Thương hiệu mới của Locu) trong 3 năm tiếp theo, trước khi bắt đầu cho những mục tiêu lớn hơn vào cuối 2016.
Đầu năm 2017, họ đã quay trở lại làm việc với nhau và bắt đầu nghiên cứu chuyên sâu về Crypto. Marek đã học về hệ thống phân tán, Sep viết một bài luận về danh tiếng phi tập trung, The* *EigenTrust Algorithm for Reputation Management in P2P Systems (Anh ấy viết cùng với CEO của Oscar là Mario Schlosser), và Rene đã làm việc tại bộ phận tài chính của World Bank. Họ có một nền tảng vững chắc để có thể xây dựng nên những điều thú vị.
Vì vậy vào 2017, họ đã bắt tay vào thành lập cLab để xây dựng CELO, và vào tháng 6/2018 họ đã công bố với toàn thế giới với một bài viết có tiêu đề Hello from Celo.
Celo
Thông điệp ban đầu của nó là “xóa bỏ rào cản trong việc chấp nhận rộng rãi tiền điện tử làm phương tiện thanh toán”. Bài viết đó đã trích dẫn lại thông tin từ báo cáo của World Bank Group nhấn mạnh rằng 1.7 tỷ người trên thế giới chưa từng có tài khoản ngân hàng, nhưng 2/3 trong số họ lại đang sử dụng điện thoại di động và có xu hương tăng trưởng nhanh chóng.
Trong Whitepaper của Celo, đội ngũ này đã đặt ra những thử thách, đi cùng với đó là cơ hội rằng: tiền điện tử có nhiều lợi thế hơn so với tiền pháp định trong phương diện thanh toán, nhưng hiện tại chúng vẫn khá khó để sử dụng với hầu hết mọi người và sự biến động mạnh về giá trị đi kèm. Vì vậy, họ đã thiết kế lên Celo nhằm giải quyết những vấn đề đó, với những tính năng độc đáo như:
Mobile-first: cho phép người dùng có thể gửi tiền dễ dàng tương tự như gửi tin nhắn, ngay cả với nhưng điện thoại Android giá rẻ, với việc mã hóa dựa trên số điện thoại thay vì seed phrase.
Native Stable Currencies: nhiều token sẽ được làm tài sản bảo trợ cho stablecoin của Celo, như cUSD và cEUR được bảo trợ bởi CeloReserve, nó giải quyết được vấn đề có thế giao dịch hằng ngày mà không cần lo về vấn đề biến động giá cả, và đơn giản hóa việc thanh toán gas-fee cho blockchain.
Họ cũng “úp mở’ về việc họ muốn sử dụng những tài sản tự nhiên làm tài sản bảo trợ trong Reserve, ví dụ như có thể bảo trợ stablecoins bằng carbon offsets, NFT đại diện cho những khu rừng được bảo tồn, hay những khu lưu trữ carbon. Đó là chi tiết quan trọng để mở rộng tầm nhìn đối với dự án.
Về mặt triết lý, chúng ta có thể thấy đội ngũ Celo đã đề cập đến hai giá trị dường như là đối lập nhau: Mục tiêu cá nhân và Sự liên kết.
Giống như những loại cây cối trong rừng được liên kết và giao tiếp với nhau bằng mạng lưới rễ cây chằng chịt dưới lòng đất, khiến chúng vừa là những cá thể riêng biệt vừa là một phần của hệ sinh thái. Đội ngũ Celo đã xây dựng một mô hình kinh tế mới, nơi hỗ trợ mọi người cả về cá nhân riêng biệt và kết nối họ với nhau.
Mycelium Network, EcoWatch
Những giá trị đó được đề cập rõ ràng ở About page, nơi Celo đã định hình những người đóng góp của họ không phải chỉ bằng danh nghĩa, mà phải dựa vào những gì họ làm được, như “Thiết kế cho sự công bằng” và “Kết hợp sự huyền bí và nét hiện đại”. Đó chính xác là những gì Celo đang muốn xây dựng, điều giúp nâng cao 3 giá trị cốt lõi chưa được nhìn nhận đúng đắn ở hệ thống hiện tại:
Tài năng đặc biệt của những cá nhân riêng biệt
Sức mạnh của cộng đồng
Sức khỏe và sự đa dạng sinh học trong hệ sinh thái toàn cầu
Từ những giá trị đó, đã làm bật lên sứ mệnh mà Celo sẽ mang lại cho cộng đồng: xây dựng hệ thống tài chính tạo nên cơ sở cho sự phát triển thịnh vượng cho tất cả mọi người.
Celo Mission
Dù mỗi người đều có một mục tiêu riêng, nhưng chúng ta lại hỗ trợ lẫn nhau, và chúng ta sẽ trở nên tốt hơn nếu mọi người trao cho nhau những cơ hội tốt hơn để phát triển.
Sứ mệnh này cũng được thể hiện ngay cả trong công nghệ và thiết kế của mạng lưới. Chúng ta đã nói quá nhiều về Khả năng mở rộng của blockchains: chúng thường phải đánh đổi một trong ba vấn đề đó là khả năng mở rộng, sự phi tập trung, và sự bảo mật. Nhưng đánh đổi mà thiếu sự tính toán sẽ là hành động thiếu trách nhiệm. Bạn biết lý do tại sao không?
Vitalik Buterin, Why Sharding is Great + the y tho meme
Bạn sẽ sẵn sàng đánh đổi khả năng mở rộng cho sự bảo mật của mạng lưới không? Chẳng có câu trả lời chính xác cho việc này, nó phụ thuộc vào những gì bạn muốn thiết kế cho mạng lưới.
Celo đã ưu tiên bắt đầu với giá trị và sứ mệnh của nó, và kiến trúc được thiết kế sao cho phù hợp với những điều đó. Bạn có thể tìm hiểu tại bản docs.
Mục tiêu của Celo là mang đến cho tất cả mọi người một hệ thống giúp bất kì ai có thể gửi và nhận ngay cả với những giao dịch rất nhỏ (<$1) chỉ với một chiếc smartphone cơ bản, trong khi vẫn giữ lại được tính phi tập trung, điều đó có nghĩa nó phải có một mạng lưới đủ nhẹ, gas fee rẻ, và thời gian xác nhận giao dịch nhanh chóng. Họ muốn nó phải trung tính hay âm tính với carbon ngay từ ngày đầu tiên.
Thực tế, Marek đã nói với tôi rằng ban đầu họ chỉ muốn làm một hệ thống thanh toán P2P sử dụng stablecoins được bảo trợ bởi những tài sản trong tự nhiên. Nhưng họ đã quyết định xây dựng một blockchain L1 khi họ nhận ra không có một blockchain nào hiện nay phù hợp với các yêu cầu mà họ đưa ra.
Nhưng đặt sứ mệnh lên đầu không có nghĩa là công nghệ được thiết kế qua loa. Hoàn toàn ngược lại: nó có nghĩa công nghệ phải được thiết kế hoàn hảo để phục vụ cho sứ mệnh đề ra.
Tôi đã rất ngạc nhiên về sự tinh xảo được đưa vào kiến trúc của Celo ngay từ khi bắt đầu. Thiết kế một blockchain vừa có sự phi tập trung đối với từng chiếc điện thoại từ mọi nơi trên thế giới với carbon âm tính và phí gas dưới $0.1, trong khi vẫn giữ được khả năng trải nghiệm của người dùng một cách mượt mà và đơn giản là điều thực sự khó. Đội ngũ Celo đã kết hợp những công nghệ phân tán hàng đầu và những công nghệ được cải tiến bởi họ lại với nhau.
Ngay khi họ quyết định xây dựng một blockchain riêng, đội ngũ đã đưa ra những lựa chọn quan trọng rất sớm, họ đã quyết định sự dụng cơ chế Proof-of-Stake trước khi nó thực sự thịnh hành, vì cơ chế này tiêu thụ ít năng lượng hơn, và vì nó thân thiện với môi trường hơn Proof-of-Work. Blockchain không nên hoạt động mà gây ảnh hưởng xấu cho môi trường. Celo là một blockchain carbon - âm tính nhờ vào việc tự động mua các khoản bù đắp thông qua [Project Wren](https://medium.com/celoorg/a-carbon-negative-blockchain-its-here-and-it-s-celo-60228de36490#:~:text=Since partnering last year%2C the,CO2 that Celo's blockchain emits.).
Họ cũng đã chọn future-proof từ khi bắt đầu bằng việc sử dụng công nghệ tổng hợp chữ ký của BLS. Dan Boneh, người được a16z gọi là một trong những kỹ sư hàng đầu trong blockchain, đã đưa ra research của anh ấy về ông nghệ tổng hợp chữ ký của BLS vào tháng 3/2018.
Boneh, Drijvers, Neven, Stanford University
Dành cho những người muốn tìm hiểu sâu, Celo được xây dựng dựa trên công nghệ SNARK friendly BLS12-377 curve, đó là bước mơ đầu để có thể nâng cấp lên SNARK-based light clients, đầu tiên trong crypto. Lựa chọn đó đã được hiện thực hoá việc khởi chạy Plumo, Celo’s SNARK-based Ultralight Sync, ở đầu tháng này.
Từ khi đội ngũ muốn tối ưu hóa sự phi tập trung và từ khi người dùng Celo thường xuyên truy cập mạng lưới thông qua smartphones, họ đã sớm đầu tư vào light client architecture.
Light client architecture.
Những ứng dụng trên Celo có thể chạy như một mạng lưới Celo trên điện thoại của người dùng được vận hành dưới tên gọi là light client. Những ****Light clients sẽ kết nối với Full Node, nơi xử lý yêu cầu từ light clients và chuyển tiếp giao dịch của họ, để yêu cầu dữ liệu và truy cập và gửi các giao dịch mới, nhưng light clients không nhận và lưu trữ dữ liệu của toàn bộ blockchain.
Đối với kiến trúc như vậy, Celo có thể có được khả năng mở rộng, ngay cả khi full nodes và validators hoạt động với những thiết bị đắt đỏ, cùng với đó là sự phi tập trung, bởi vì hệ thống khuyến khích hàng triệu full nodes hoạt động để duy trì mạng lưới phục vụ light clients. Dù hiện tại, chỉ có khoảng 1,000 full nodes trên Celo so với tận 6,000 trên Ethereum - nhưng không hẳn, vì phi tập trung cũng liên quan đến khối lượng giao dịch trên mạng lưới.
Theo định nghĩa, cấu trúc của light client đang khá trái ngược vì nó sử dụng nhiều những giao thức tập trung Remote Procedural Call (RPC) như Infura. Họ cho rằng phi tập trung chỉ thực sự quan trọng đối với một số trường hợp cụ thể, với cái giá phải trả cho sự phức tạp và đắt đỏ của sự phát triển công nghệ.
Vào đầu tháng tư tại Celo Connect, Marek đã giới thiệu về Plumo, công nghệ zK-SNARK của Celo giúp xây dựng light client, khiến Celo nhẹ hơn 1.7 triệu lần so với Ethereum. cLabs sẽ khởi chạy sever đầu tiên để tạo ra proofs hàng ngày, tuy nhiên bất kì ai cũng có thể tham gia vào tạo proofs sau đó. Một trong những tính năng thú vị của Plumo những SNARK proofs có thể xác thực bằng thư viện WASM-based, thứ có thể chạy ở bất kì ứng dụng web nào, khiến cho dapps trở thành “Capital D” Dapps - thực sự phi tập trung và không cần phải kết nối với bất kì RPC server tin cậy nào.
Một điểm nữa về sự phi tập trung, đội ngũ Celo hay cLabs chưa từng chạy validator - nó được chạy bởi những holders Celo lớn và những cá nhân độc lập từ ngày đầu. Việc này đối lập với hầu hết những blockchain PoS mà đội ngũ hay những người thành lập có thể tạm dừng mạng lưới, và vẫn đang nắm giữ phần lớn quyền quyết định cho đến nay.
Cơ chế đồng thuận PoS và light client không phải những công nghệ mới duy nhất mà đội ngũ Celo xây dựng khi bắt đầu khởi chạy. Lấy cảm hứng từ mô hình quản trị on-chain của Tezos, Celo cũng được xây dựng với quyền quản trị hoàn toàn trên on-chain từ khi bắt đầu, cho phép cộng đồng Celo có thể thiết lập những thông số của giao thức và nâng cấp ngay cả đối với những phần quan trọng. Đã có tổng cộng 55 đề xuất từ khi mạng lưới khởi chạy.
Nhưng thông thường sự phi tập trung là một trong những thứ không nhận được nhiều sự quan tâm của người dùng cho đến khi họ cảm thấy nó thực sự quan trọng, giống như một chính sách bảo hiểm chống lại sự kiểm duyệt và thu giữ.
Điều mà hầu hết người dùng Celo quan tâm đó là có thể gửi, nhận, sử dụng tiền từ điện thoại của họ, chuyển đổi thành tiền pháp định một cách dễ dàng, có những ứng dụng giúp họ kiếm được lợi nhuận và chỉ phải trả một khoản gas fee nhỏ.
Đó là những điều như trải nghiệm người dùng trên điện thoại di động và stablecoins nền tảng hướng đến. Bằng cách xây dựng Valora - ví lưu trữ tiền điện tử với đầy đủ tính năng cần thiết, trước đây là một phần của cLab trước khi tách ra, nhóm Celo đã nhận ra rằng mọi người ở Philipine không thích sử dụng những đồng coin có biến động mạnh để trả phí giao dịch. Vì vậy, Celo cho phép cUSD và cEUR trở thành stablecoin có khả năng dùng để trả phí. (mạng lưới cũng sẽ hỗ trợ với bất kì token nào nếu được cộng đồng chấp thuận thông qua biểu quyết).
Đối với những điện thoại mới, Celo sẽ bao gồm một giao thức xác minh điện thoại phi tập trung, nó sẽ chọn ra ba validator một cách ngẫu nhiên để gửi tin nhắn xác thực cho những người dùng mới đăng nhập. Việc này không chỉ cho người dùng lựa chọn sử dụng số điện thoại như phương thức định danh thay cho một địa chỉ ví, nó cho phép những ứng dụng số điện thoại để xác minh quyền sở hữu như một loại thông tin chống lại những người muốn gian lận.
Ed Walters đang điều hành Allegory - quỹ về khí hậu kết hợp với web3, đã chỉ ra rằng việc xây dựng đặt điện thoại nên hàng đầu giúp Celo chiếm được vị trí hàng đầu trong những thị trường mới nổi, nó rất quan trọng với những sứ mệnh của mình và trở thành một phần quan trọng của ReFi, mà chúng ta sẽ đề cập đến.
Sự lan tỏa về mặt địa lý được thể hiện rõ ràng ở bản đồ những giao dịch thành công của UBI thông qua blockchain của Celo dựa trên Impact Market:
Impact Market
Những nhà phát triển trên Celo hướng đến những nhóm người dùng không hiểu biết nhiều về blockchain, vì vậy họ quan tâm đến việc dễ dàng xây dựng, xác thực nhanh chóng, băng thông lớn, và phí giao dịch rẻ.
Dễ dàng xây dựng: Celo là một blockchain tương thích với EVM, có nghĩa là lập trình viên có thể viết những ứng dụng và giao thức bằng ngôn ngữ Solidity, và chuyển những dự án khác sang Celo tương đối dễ dàng.
Xác thực nhanh chóng: Những giao dịch trên Celo sẽ được giải quyết trong 5s, khi một khối hoàn thành, nghĩa là giao dịch có thể được xác thực rất nhanh và không bị lùi lại.
Băng thông lớn: Celo ở phiên bản hiện tại cũng khá nhanh, nó có thể xử lý khoảng 500 giao dịch mỗi giây, nhưng tham vọng của nó là trở thành mạng lưới EVM có tốc độ nhanh nhất trong tương lai.
Phí giao dịch rẻ: Phí giao dịch chỉ tốn khoảng $0.1 và có thể sử dụng những token được cho phép thông qua biểu quyết on-chain.
Vào tháng 9, họ đã thông báo hợp tác với a16z, được đứng sau bởi Mysten Labs, thành lập bởi những thành viên cũ của đội ngũ Diem. Thông qua việc hợp tác, Mysten sẽ mang đến cơ chế đồng thuận Narwhal and Tusk để nâng cấp Celo, và sẽ thêm sự hỗ trợ cho những nhà phát triển của Diem về ngôn ngữ lập trình Move (tương tự như ngôn ngữ Flow’s Cadence). Cùng với đó, họ hy vọng có thể tăng tốc độ giao dịch của mạng lưới lên 140k TPS, khiến cho Celo thành blockchain EVM nhanh nhất thế giới.
Như đã nói, Celo đã kết hợp những thứ đặc biệt nhất về mặt công nghệ, với trung bình $0.001 gas fee trong tổng số 114 triệu giao dịch từ khi khởi chạy mạng lưới Mainet vào hai năm trước đúng ngày Trái Đất.
Celo
🚨 Có một sự thật ở đây 🚨
Ngày nay, những việc quan trọng đó là xây dựng lên một blockchain hoàn thiện để có thể hỗ trợ sứ mệnh của Celo có thể thành công. Phi tập trung hơn, bảo mật hơn, mở rộng nhiều hơn, và tốt hơn,…
Nhưng trong vài năm tới, và thậm chí là trong vài thập kỉ tới, những thông số kĩ thuật sẽ bớt quan trọng hơn - chúng sẽ trở thành những yêu cầu tối thiểu. Với những giao thức omnichain tiềm năng như LayerZero, cầu nối như Wormhole, và những giải pháp tiềm năng đang được phát triển khác, thế giới sẽ trở thành multi-chain. Ứng dụng sẽ được xây dựng ở nhiều mạng lưới khác nhau, thanh khoản sẽ di chuyển dễ dàng hơn, vì vậy sẽ nhận được ít sự quan tâm hơn. Với kỉ nguyên của sự phát triển về công nghệ và khả năng học tập lẫn nhau, tất cả những blockchain được người dùng tin cậy sẽ có được khả năng mở rộng và bảo mật, mọi người (hoặc những chương trình sẽ điều hành thay họ) sẽ chọn những blockchain với sự phi tập trung hoặc tốc độ tùy vào mục đích sử dụng.
Giống như người dùng ngày nay không chọn sử dụng những sản phẩm của AWS hay Azure hay Google Cloud, mà lựa chọn những sản phẩm được xây dựng dựa trên chúng. Công nghệ dần dần sẽ lùi về phía sau.
Những nhà đầu tư sẽ chọn những nơi để phát triển dựa vào những thứ quan trọng hơn là TPS hay tính thanh khoản. Họ sẽ lựa chọn dựa trên sức mạnh và sự đặc biệt của hệ sinh thái, những gì hệ sinh thái hướng đến, tệp người dùng và những nhà phát triển trên đó.
Như Rene đã giải thích, “những L1 nào không thực sự nghiêm túc trong việc xây dựng những điều lớn lao hoặc trở nên tốt nhất sẽ gặp vấn đề”.
Và về mặt sức mạnh mà tính đặc biệt trong sứ mệnh đề ra, không ai khác hội tụ đầy đủ như Celo.
The Celo Secret - Bí mật về Celo
Đây là những Bí mật về Celo:
Lòng tin về tiền thuật toán có thể sử dụng để tạo ra một hệ thống tài chính mới thứ, mang đến sự thịnh vương cho tất cả mọi người.
Niềm tin đó đã được đặt làm trung tâm của phong trào ReFi, tạo ra động lực cho sự phát triển.
Cộng đồng xây dựng những ứng dụng tái tạo trên Celo đã và đang tiếp tục trở thành lợi thế cạnh tranh trong thế giới multichain - nó sẽ trở thành ngọn hải đăng cho những nhà phát triển khác trong cộng đồng, một điểm nhấn cho những người muốn phát triển tiền thuật toán.
Nếu các bạn nghĩ đây là một startup nhỏ, có lẽ bạn đã nhầm. Những công ty lớn như Kickstarter và Deutsche Telekom đã chọn Celo để trở thành nơi để phát triển web3 bởi sứ mệnh và những gì nó đang hướng đến.
Sự thành công của Celo sẽ được quyết định bởi khả năng thu hút và giữ chân cộng đồng ReFi - bao gồm UBI, Community Commerce, và Climate & Biodiversity - và những cộng đồng đó thực sự có khả năng xây dựng những hệ thống mới để cạnh tranh với hệ thống cũ.
Ở phần còn lại của bài viết, chúng ta sẽ tìm hiểu về nó. Và để bắt đầu, chúng ta cần hiểu sức mạnh của đồng tiền.
Sacred Economics and the Role of Money - Kinh tế học thiêng liêng và nghĩa vụ của Tiền
Ảnh bìa của Rene trên Twitter nhìn tuy đơn giản nhưng lại ẩn chứa một thông điệp to lớn của Celo hướng đến: Tiền tệ có thể trở thành điều tuyệt vời.
Rene Reinsberg
Giống như lời nói được truyền tải tới hệ sinh thái của Celo, họ sẽ luôn nhấn mạnh rằng tiền tệ là công nghệ. Công nghệ là một câu chuyện với những đôi cánh. Và Celo là một công nghệ giúp nâng đôi cánh đó lên.
Điều này có nghĩa là gì?
Tiền có thể đánh dấu, tạo điều kiện, và định hình hoạt động của kinh tế. Khi tiền còn được bảo trợ bởi vàng, người ta đã cố gắng tạo ra nhiều vàng hơn để có thể in thêm tiền và mua sắm những thứ khác. Nếu tiền bạc đã mang lại sự ảnh hưởng thông qua việc vay vốn từ ngân hàng trung ương, với một mức lãi xuất, và đẩy nền kinh tế hướng đến sự phát triển để trả những khoản nợ ngày một lớn. Tiền bạc cho phép con người điều phối, liên kết và dịch chuyển những tài sản qua không gian và thời gian. Có một tỉ giá hối đoái rất minh bạch giữa những loại tiền tệ với nhau, và tỉ giá hối đoái theo thời gian - gọi là Lãi xuất chiết khấu. Thông thường, tôi sẽ phải trả $1 để nhận về $1 trong hôm nay, nhưng tôi chỉ cần trả $0.9 hôm nay và nhận về tương đương $1 trong 2 năm tới. Thật khó để tưởng tượng ra những thành công con người có được - nhờ đầu tư ở hiện tại và nhận về lợi ích trong tương lai - nếu không có tiền tệ, ít nhất là tốc độ tăng trưởng mà chúng ta đạt được.
Nhưng tiền tệ lại khá yếu, ở giai đoạn trước khi có internet. Một đồng tiền vật lý, hay bản thể kỹ thuật số, đơn giản như nhau. Bạn chỉ có thể có được lãi suất khi mang đi cho người khác vay, hay kiếm lợi nhuận khi bạn đem nó đi đầu tư, nhưng một đô la thì luôn là một đô la. Tính năng của nó chưa từng thay đổi trong suốt 300 năm qua.
Bitcoin là một bước tiến lớn khi nó tạo ra mạng lưới thanh toán P2P, nó cho mọi người sự tin tưởng được đảm bảo rằng sẽ chỉ có 21 triệu bitcoin. Ethereum cũng là một bước tiến quan trọng như vậy, “Tính hoàn chỉnh chắc chắn và khả năng tổng hợp giúp bạn có thể xây dựng các hợp đồng thông minh để tính toán bất cứ thứ gì, sau đó xâu chuỗi chúng lại với nhau để xây dựng những thứ ngày càng phức tạp, nhanh chóng hơn”.
Decentralized finance (hay DeFi) tạo ra hàng loạt tính ứng dụng bằng và cho tiền thuật toán xung quanh những lĩnh vực cho vay, bảo hiểm, quyền chọn và hơn thế nữa.
Nhưng chúng ta đang kết hợp khả năng lập trình của những chương trình máy tính tùy biến với tính năng của tiền như là nơi lưu trữ giá trị, phương tiện trao đổi và những đơn vị tài khoản với khả năng lưu trữ, tính toán, và dịch chuyển khối lượng lớn dữ liệu của máy tính. Cảm giác như chúng ta đang ở giai đoạn rất sớm trong một mô hình tiền tệ mới, chứa đựng nhiều biến số không thể biết trước kết quả, giống như sự ra đời của tiền giấy hay nợ hay những chương trình máy tính đã tạo ra.
Celo có vẻ là một L1 rất thú vị có thể thúc đẩy giới hạn của kỉ nguyên mới này, nó không tạo ra một APYs hấp dẫn, hay thu hút phần lớn TVL, nhưng sẽ xây dựng một hệ thống tái tạo bằng cách thay đổi câu chuyện của tiền.
Đặc biệt, ở phần nhấn mạnh, Sep đã nói rằng Celo đã đặt ra câu hỏi: Những tính năng nào của tiền sẽ đưa thế giới trở nên tươi đẹp hơn? Anh ấy đã đưa ra 5 điều:
Universal Basic Income (UBI): Thu nhập cơ bản phổ quát, nó gắn liền với chính sách tiền tệ
Demurrage, một khoản thuế nhỏ khi nắm giữ tiền để đẩy nhanh tốc độ của nó
Natural Capital Backed currencies, Tiền tệ được bảo trợ bởi tài sản tự nhiên, xây dựng dựa trên ý tưởng của Charles Eisenstein rằng thứ gì bảo trợ cho tiền, còn người sẽ tạo ra nhiều thứ đó hơn
Community Currencies, tiền tệ cồng đồng, hay một mạng lưới tiền tệ địa phương có thể làm được mọi thứ
Creation of New Money Without New Debt, Tạo ra thêm tiền mà không cần vay nợ, bằng cách làm những việc như quyên góp tiền cho sự sống, hay kiếm tiền sự sự sống bằng những công việc ủng hộ xã hội
Tất cả những tính năng đó yêu cầu những công nghệ mới, và tất cả những công nghệ đó được Celo đặt ra để xây dựng ngay từ ban đầu. Đó là lý do Sep đã nói Celo là một công nghệ nâng tầm cho câu chuyện.
Cụ thể hơn, Charles Eisenstein nghĩ rằng **Kinh tế học thiêng liêng **tồn tại sâu bên trong Celo.
Bất kể thứ gì bảo trợ cho tiền, con người sẽ cố gắng tạo ra nhiều thứ đó hơn. Nếu tiền được bảo trợ bởi gia súc, họ sẽ lai tạo chúng nhiều hơn. Nếu được bảo trợ bởi vàng, họ sẽ đào vàng nhiều hơn.
Vậy tại sao chúng ta không bảo trợ tiền bởi những thứ chúng ta muốn thấy nhiều hơn trên thế giới: nguồn nước sạch, rừng cây trù phú, sự đa dạng sinh học?
Đây có thể là một trong ý tưởng khá lạ lùng để trở thành hiện thực, cho đến khi nó in sâu vào trong suy nghĩ của bạn. Hầu hết những loại tiền tệ, ngay cả USD đều cần phải được bảo trợ bởi một thứ có khả năng duy trì được sự ổn định. Đó là sự thật về tiền pháp định và stablecoin. USDC được bảo trợ bởi đồng đô với giá trị tương đương trong kho bạc, tương tự với USDT. Tổng hợp lại, chúng ta có $133B vốn hóa, và được dự trữ bởi những tài sản có giá trị tương đương trong kho bạc.
Stablecoins thuật toán, như TerraUSD, nó không hề được bảo trợ bởi tài sản có giá trị tương đương, thật ra, không có gì khác hơn là nó giữ giá $1 cho UST bằng thuật toán mua bán những tài sản liên quan. Matt Levine mô tả cách nó hoạt động ở The Stability of Algorithmic Stablecoins, trước khi nó bị mọi người nhận ra về bản chất:
Theo nguyên tắc thứ hai, liệu nó có ổn không? Tôi đoán nhé? Ai đó tạo ra Bitcoin, và nó có giá trị rất lớn. Tương tự với Dogecoin, etc,… “Tôi sẽ tạo ra tiền điện tử từ không khí và thuyết phục mọi người mua nó, cho đến khi mọi người chấp nhận và nó sẽ trở thành nơi lưu trữ giá trị lâu bền”, nghe có vẻ rất hợp lý và tôi sẽ lặp đi lặp lại việc này.
Ngay khi TerraUSD mua khoảng $10B BTC để dự trữ, và nắm giữ khoảng $1.5B so với mức vốn hóa tới tận $18B.
Tất cả điều đó nói lên rằng, nếu mọi người chấp nhận bảo trợ stablecoins bằng “không khí” và những loại tiền có thể tạo ra được, vậy tại sao bạn không bảo trợ bằng những thứ giúp bảo vệ trái đất, và nhận thêm những lợi ích từ việc chúng sẽ ổn định hơn: tài sản bảo trợ tự nhiên?
Trong Whitepaper của Celo, được viết vào năm 2018 trước khi ReFi xuất hiện, nó đã nhắc đến cho phép dự trữ bao gồm những tài sản thật.
Điều này rất có ích từ góc độ ổn định, và cũng cho phép những tài sản tự nhiên bảo trợ cho tiền tệ làm phương tiện thanh toán (ví dụ, tiền tệ sẽ được bảo trợ bởi rừng), nơi nào phát triển nhu cầu sử dụng những loại tiền đó sẽ làm gia tăng số lượng tài sản tự nhiên được bảo trợ cho chúng.
Cho đến hôm nay, Climate Collective của Celo đã đề xuất chuyển 40% trong Celo Reserve (những tài sản bảo trợ cho cUSD, cEUR, và cREAL) thành “rừng cây nhiệt đớt được token hóa, những tài sản carbon cô lập để hỗ trợ tài sản bảo trợ từ tự nhiên trên Celo”
Ví dụ, lấy một tài sản từ tự nhiên có thể bảo trợ cho tiền như: rừng nhiệt đới. Rừng nhiệt đới là một tài sản giá trị thiết yếu có hạn. Nó có thể dùng làm tài sản dự trữ, bảo trợ cho tiền tương tự như vàng đối với Dola. Nhưng sự khác biệt là, vàng thể thể được nung chảy thành hình dạng mong muốn, lưu trữ ở bất kì nơi nào, dễ dàng theo dõi và kiểm kê; rừng nhiệt đới thì cần phải ở những nơi nhất định để có giá trị, và khó hơn để theo dõi chính xác.
Nhưng bằng những công nghệ tiến tiến, AI, và dự án như Open Forest Protocol (OPF) hoàn toàn có thể giám sát, báo cáo và xác minh (MRV), kiểm toán không còn là một công việc bất khả thi. Vì vậy, những dự án như OFP có thể xác minh chính xác những mảnh rừng nhiệt đới được bảo vệ, tái trồng và phát hành token trên Celo, và những token đó sẽ đại diện cho rừng nhiệt đới, có thể được lập trình để mua và lưu trữ và tạo ra thêm cUSD.
Open Forest Protocol
Nếu đạt được mục tiêu đó, và stablecoin của Celo có thể phát triển tương đương như USDC hiện nay trong 4 năm tới, nó như một lời cam kết làm cho cuộc chiến giữ nhiệt độ không tăng quá 1.5°C trở nên khả thi:
https://twitter.com/marek_/status/1445747348009676801
Một lần nữa, Celo Reserve chấp nhận một cuộc bỏ phiếu on-chain để dùng 0.5% tài sản dự trữ thành Moss’ MCO2 token tín dụng carbon. Ledgard hi vọng rằng, 5% của tài sản dự trữ sẽ trở thành những token đa dạng các loài sinh vật, như L-Marks.
Điều quan trọng là, lời cam kết đó đặt ra 2 tín hiệu:
Celo đã cam kết với ReFi, ngay cả trước khi nó được hình thành
Nếu bạn xây dựng một dự án tạo ra những token với khoản tín dụng chất lượng cao trên Celo, nó sẽ có nhu cầu sử dụng lớn.
Từ 2 tín hiệu đó, đã gửi đến hệ sinh thái ReFi sợi dây liên kết khắp mạng lưới, thúc đẩy sự phát triển của ReFi và biến Celo trở thành ngôi nhà của nó.
ReFi Summer and Community as a Competitive Advantage - ReFi Summer và Cộng đồng là một lợi thế cạnh tranh
Sáu tháng trước, nếu bạn hỏi tôi Celo là gì, tôi sẽ nói rằng “Uhhh tôi nghĩ một mạng lưới thanh toán bằng crypto mới nổi”. Và nếu bạn hỏi tôi về ReFi, tôi sẽ đoán “Nó là một hình thức thế chấp sao?”.
Tôi nhớ rằng tôi đã gọi điện cho bạn của tôi, Ed Walters khi anh ấy đang cân nhắc về thành lập một quỹ về web3 x climate vào cuối năm ngoái, chú trọng vào hệ sinh thái Celo, và suy nghĩ “Nó nghe thật thú vị đó nha!”
Curb Your Enthusiasm
Ed thì hiếm khi sai, tôi nghĩ anh ấy đã nắm chắc về việc đó. Tôi đã muộn hơn. Cảm ơn những hướng dẫn của những người tuyệt vời như Ed, những người đang sống và làm việc trong hệ sinh thái ReFi. Sự thích thú của tôi trong việc sử dụng những công cụ trong web3 để giải quyết những rắc rối, những thử thách trong đời sống. - 30% tiền từ quỹ Not Boring Capital trong quý trước dùng để xây dựng những dự án trên Celo.
Mọi người hay đặt tên về những sự kiện trong Crypto. Hai năm trước, đó là DeFi summer. Năm ngoái, là Solana Summer. Giờ đây, tôi nghĩ đến ReFi Summer.
(Nếu bạn muốn có cái nhìn cụ thể về chuyển động của ReFi, những công ty có liên quan, những cơ hội, và những thử thách, tôi khuyến khích bạn nên đọc What is ReFi? viết bởi John Ellison của Toucan)
Mục tiêu của chúng tôi, bắt đầu với trích dẫn từ Jonathan Ledgard: “Rất rõ ràng, có ít nhất $1 nghìn tỉ đô từ những quỹ đầu tư muốn đổ vào việc xây dựng môi trường từ giờ đến thập kỉ tiếp theo”.
Chỉ với những thứ liên quan đến tự nhiên. Đã bao gồm tài sản bảo trợ tự nhiên, và tài sản ReFi còn rộng lớn hơn. Câu hỏi đặt ra là làm cách nào để tạo và xác minh nguồn cung.
KlimaDAO là một trong những dự án sớm làm việc với tín dụng carbon và là một trong những dự án có tiếng trong DeFi 2.0. Nó đã có được một số thành công, đưa 17.5 triệu tấn carbon offsets vào kho bạc, hầu hết đến từ việc mua những tín dụng on-chain cũ và kém chất lượng mà người ta hay gọi là “sweep the floor” (hành động quét giá sàn để đẩy giá lên cao). Mục tiêu chính đó là khuyến khích và tài trợ những dự án offset-creating. Klima có sự ảnh hưởng lớn nhất và dường như đưa nhiều hơn sự chú ý đến với ReFi.
Giờ đây, làn sóng những dự án xây dựng trên chiếc kiềng ba chân của hệ thống tài chính tái tạo mà Sep đã nhắc đến ở phần lưu ý chính - truy cập cơ bản tới những công cụ tài chính và UBI, thương mại cộng đồng và sức khỏe và sự đa dạng sinh học của hệ sinh thái toàn cầu - đã tìm tới Celo, ngôi nhà của chúng. Đó cũng chính là lợi thế cạnh tranh của Celo: chọn một thị trường ngách mà có vẻ tôi đã bỏ qua nó, sở hữu nó, thu hút những nhà phát triển muốn tới tham gia vào một hệ sinh thái thật sự, những người sẽ khiến cho hệ sinh thái mạnh mẽ hơn, từ đó thu hút thêm nhà phát triển và cứ thế tiếp tục.
Nó hoạt động suốt từ trước đến nay. Đây là bản đồ Climate cho thấy những dự án về môi trường đang xây dựng cho tới ngày nay, và có vẻ Celo đang vượt mặt Ethereum, cho dù nó đang lớn hơn Celo rất nhiều, đứng thứ 3 là Polygon. Hệ sinh thái của Celo cũng có sự liên kết dày đặc với nhau. Nếu bản đồ này nhận diện theo sự thật rằng Toucan đang xây dựng ở cả Celo và Polygon, thì bản đồ sẽ chuyển hầu hết thành màu xanh và Celo dường như hoàn toàn dẫn đầu.
Hãy nhìn qua một lượt những dự án đang xây dựng trên Celo, thông qua chiếc kiềng ba chân đó.
Universal Access to Financial Tools and UBI - Truy cập cơ bản tới những công cụ tài chính và UBI
Celo đang trở thành ngôi nhà cho những dự án nhắm đến mở khóa mục tiêu cá nhân của con người bằng cách đáp ứng những nhu cầu sinh hoạt cơ bản của họ để họ tập trung hướng đến những giá trị cao hơn. Chúng ta sẽ nhìn vào hai dự án: Impact Market and Vana.
Impact Market
Impact Market khởi chạy vào 2020, như một giao thức “phi tập trung giảm bớt sự nghèo nàn”. Nó đã trở thành dự án UBI lớn nhất trên thế giới và cung cấp UBI tới những người chỉ kiếm được $1.9 hoặc ít hơn mà không ai làm được.
Những thông số của nó phần nào nhấn mạnh về việc này. Lưu ý rằng, mặc dù có một tỉ lệ UBI rất thấp cho mỗi người thụ hưởng là $0.57/ngày, điều sẽ khó hơn nếu thực hiện bằng mô hình truyền thống gây ra sự quá tải và tốn kém trong phân phối ở những nơi không có ngân hàng, Impact Market đã phân phối được hơn $12K số tiền mà nó kêu gọi được. Đó là sức mạnh của việc ưu tiên điện thoại lên hàng đầu với một mức gas fee rẻ.
Impact Market
Rene đã ca ngợi Marco, founder của Impact Market là “một founder tốt nhất từng có” đối với Celo:
Marco đã xây dựng một nơi để mua bán quà tặng trên web2 tại Bồ Đào Nha, nhưng sự kiện cộng đồng đầu tiên của Celo đã khiến anh ấy cảm thấy hứng thú về UBI và đã xây dựng một ứng dụng P2P trên Celo. Anh ấy muốn loại bỏ hoàn toàn sự nghèo đói và không gì có thể ngăn cản anh ấy.
Vana
Vana là một dự án xây dựng trên Celo mà tôi đặc biệt hứng thú và tôi cũng đã đầu tư dưới quỹ Not Boring Capital. Sứ mệnh của nó - nâng cấp dòng chảy dữ liệu cho một thế giới thịnh vượng hơn - gây tiếng vang tới Celo, bởi founder của nó, Anna Kazlauskas, là một trong những kĩ sư đầu tiên của cLabs.
Anna Kazlauskas and Vana.org
Vana sử dụng công cụ phi tập trung để giúp mọi người mở khóa và lấy lại dữ liệu của mình, kiếm tiền từ nó, và mang nó tới với họ thông qua internet. “Dữ liệu phải có sự linh hoạt” Anna giải thích. “Và nó phải là thứ mang lại sức mạnh cho bạn. Mọi người muốn cá nhân hóa trải nghiệm, nhưng bởi vì cách hoạt động của nền kinh tế dữ liệu từ trước đến nay, những trải nghiệm đó có một chút không hợp lý.”
Bằng cách trao cho mọi người công cụ để làm giàu từ dữ liệu của họ và có thể chọn những người để chia sẻ chúng, Vana mong đợi có thể tạo ra doanh thu giá trị cho những người sở hữu dữ liệu. Tôi rất hứng thú với ý tưởng của Vana bởi nó là một bước tiến tới nền kinh tế công bằng, cách để mọi người được nhận thưởng từ một trong những tài sản giá trị nhất của họ, ngay cả khi trước đây họ đã từ bỏ quyền nhận nó về làm của riêng mình. Trong những thị trường phát triển, Vana phải cung cấp một nguồn thu nhập tốt và nhiều quyền kiểm soát dữ liệu hơn mà hoàn toàn thuộc về bạn; tại những thị trường mới nổi, Vana có thể mang tới một nguồn thu nhập liên tục và cho phép con người tập trung vào những điều trước đây họ không thể.
Community Commerce - Thương mại cộng đồng
Một cộng đồng tích cực có thể là một hình thái cho sự giàu sang theo đúng nghĩa của nó. Trong phần lưu ý, Sep đã nhấn mạnh Etsy và Kickstarter, một B-Corp đầu tiên, là ví dụ cho thương mại cộng đồng. Và khi Kickstater quyết định dấn thân vào web3, họ quyết định xây dựng trên Celo.
Kickstarter
Thành lập từ 2009, đã có hơn $6B đã được cam kết từ những chiến dịch kêu gọi vốn cộng đồng trên Kickstarter. Sự đóng góp của mọi người không phải vì cổ phần hay lợi nhuận, họ muốn hỗ trợ những thứ họ muốn thấy nhiều hơn trên trái đất, và có thể có quyền truy cập sớm những sản phẩm hay được vinh danh trên website. Nó đã ăn sâu vào văn hóa mà trở thành một trong những yếu tố cản trở lớn nhất đối với việc tài trợ cho các DAO đó là “Tại sao bạn không chỉ khởi chạy trên Kickstarter?”
Vào tháng 12, Kickstarter thông báo họ đã tham giao vào web3: “chúng tôi đang hỗ trợ sự phát triển cho một dự án mã nguồn mở, về cơ bản sẽ tạo ra một phiên bản phi tập trung của chức năng cốt lõi của Kickstarter”.
Kickstarter
Và họ đã quyết định làm nó trên Celo:
Chúng tôi đã chọn Celo, một blockchain nền tảng mã nguồn mở và carbon âm tính, với cộng nghệ và cộng đồng tốt nhất để xây dựng giao thức. Chúng tôi đã được truyền cảm hứng bởi cách tiếp cận chu đáo của hệ sinh thái Celo để xây dựng công nghệ họ muốn thấy trên thế giới. Tương tự như Internet ở những năm 90’, blockchain là một công nghệ còn non trẻ với những câu chuyện chưa được viết. Hiệu ứng của Celo xung quanh việc làm giảm thiểu sự ảnh hưởng với môi trường (và tập trung vào khả năng tiếp cận toàn cầu thông qua mobile để tiếp cận với blockchain) nhắc nhở chúng tôi rằng cách tốt nhất để có một hệ thống tốt hơn là xây dựng một cách tốt hơn.
Đó là một thành tựu quan trọng cho Celo vì hai lý do:
Kickstarter là một trong những công ty ở web2 chuyển sang web3 theo một cách gây rất nhiều sự chú ý, và họ chọn Celo để làm việc đó. Kickstarter tin tưởng Celo có thể xử lý khối lượng lớn dữ liệu của họ là một lá phiếu tín nhiệm mạnh mẽ.
Lựa chọn của Kickstarter để đến với Celo là một bằng chứng cho sự khác biệt của việc tập trung hoàn toàn vào sứ mệnh là sức hút đủ mạnh đối với những dự án lớn. Lời giải thích của Kickstarter không hề nói về TPS hay khối lượng block, mà chỉ nói về sứ mệnh.
Kickstarter đã mở mã nguồn của giao thức cho những người muốn xây dựng thương mại cộng đồng, vì vậy vượt ra khỏi những tác động trực tiếp, nó có thể như một tia lửa làm nóng lên thương mại cộng đồng trên Celo.
Health and Biodiversity of Global Ecosystems - Sức khỏe và sự đa dạng sinh học của hệ sinh thái toàn cầu
Token hóa carbon và những tài sản tự nhiên khác là một trong những phân đoạn của ReFi có thể thu hút sự chú ý và tiền bạc nhất từ trước đến nay, vì lý do chính đáng. Nó đại diện cho một cơ hội tạo ra thị trường mới trị giá hàng tỉ đô khiến cho trái đất tốt đẹp hơn và giàu có hơn. Thêm vào đó, nó cũng tạo nên giá trị sử dụng mà crypto có sự thích hợp riêng biệt: từ hệ thống MRV phi tập trung tới nhiều hơn những tài sản mở đăng kí cho thanh khoản thị trường dồi dào hơn, kết hợp crypto với những cảm biến, thiết bị, và AI tiên tiến mang đến một thời điểm thích hợp để xây dựng một thị trường tài chính giúp tái tạo tài nguyên thiên nhiên của trái đất.
Vẫn còn khá sớm, nhưng một số mảnh ghép nền tảng đã đi vào hoạt động, ba trong số những dự án quan trọng xây dựng trên Celo: Toucan Protocol, Flow Carbon, và Loam.
Toucan Protocol
Vào tháng 4, Toucan Protocol và Celo đã đưa ra một thông báo lớn: Toucan đã đến với Celo.
Toucan’s Carbon Ecosystem is Coming to Celo
Toucan kết nối những thị trường carbon tự nguyện tới web3 thông qua Toucan Bridge, bằng cách token hóa tín dụng carbon ở thế giới thực chuyển đổi sang những token CO2 (TCO2) bán thay thế được token hóa. Với những tín dụng on-chain, chúng tạo ra sự minh bạch cho meta-registry và pools cho Base Carbon Tonne (BCT) và Nature Carbon Tonne (NCT) để tăng tính thanh khoản. Như đã đề cập ở trang chủ, Toucan mang carbon thuật toán tới web3.
Sau thời gian đầu khởi chạy trên Polygon, và cảm thấy được sự hấp dẫn đối với token của họ là BTC bởi KlimaDAO, Toucan đã quyết định chuyển sang multi-chain và xây dựng trên Celo với sự hợp tác cùng đội ngũ Celo Foundation và Climate Collective. Đội ngũ Toucan đã đề cập đến 3 lý do để chọn Celo:
Nguồn cung của tài sản môi trường chất lượng cao
Cơ sở hạ tầng cho sự đổi mới tích cực của hành tinh
Nguồn vốn và sự hỗ trợ để mở rộng hành động vì môi trường trong web3
Đầu tiên, họ mang BCT và NCT tới Celo thông qua cầu nối Curve Celo-Polygon. Sau đó, họ sẽ triển khai toàn bộ giao thức lên Celo. Họ cũng có kế hoạch mở một đề xuất cho cộng đồng Celo có thể chấp nhận BCT và NCT làm tài sản dự trữ trong Celo Reserve.
Quyết định của Toucan là xác thực cho chiến lược của Celo ở hai cách khác nhau:
Ngôi nhà của ReFi. Toucan chọn Celo bởi đó là nơi những dự án đang tạo ra những tài sản môi trường có giá trị cao để token hóa chúng.
Celo Reserve. Bằng việc cam kết dự trữ 40% tài sản bảo trợ từ tự nhiên, Celo đang thu hút được những dự án tạo ra những tài sản đó bằng cách cho tất cả thấy rằng họ sẵn sàng sử dụng những tài sản chất lượng cao.
Nó cũng là một điểm trong cho lập luận rằng web3 sẽ dành cho multi-chain, nhưng bất kì dự án ReFi nào cũng cần phải có sự hiện diện trên Celo.
Flow Carbon
Một dự án khác cũng hoạt động để token hóa tín dụng carbon đó là Flowcarbon. Nó tạo ra GNT token, bảo trợ bởi tín dụng carbon corporate-grade để nó đưa lên on-chain, và cũng cung cấp cơ sợ hạ tầng để giúp công ty và cá nhân giảm thiểu lượng phát thải của họ.
Flowcarbon
Khi tôi hỏi Phil Fogel tại sao họ lại chọn Celo, anh ấy đã trả lời rằng họ đã tìm hiểu tất cả L1s và L2s, nhưng chỉ Celo mới thực sự là “OG”, ngôi nhà đúng nghĩa vì một số lý do:
Nó là Blockchain PoS, như Ethereum.
Nó là carbon-trung tính cả về thực tế lẫn đặc tính.
Phí giao dịch thấp rất quan trọng bởi, chuyển đổi token sẽ phải chịu phí gas đắt đỏ.
Khả năng hỗ trợ thanh khoản thông qua Celo Reserve và nhưng sáng kiến khác.
Anh ấy cũng nói rằng Celo là một nơi hệ sinh thái cộng đồng sẽ nổi lên, và những con người đó là những người tốt nhất, có thể đưa sứ mệnh thành công.
Kiểm chứng lại cho luận điểm đó, ngay cả khi kỹ thuật của cơ sở hạ tầng vượt qua yêu cầu của những dự án, sự phù hợp và tập trung vào sứ mệnh của cộng đồng cũng là lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ với những L1 với nhau.
Loam
Trong khi Toucan và FlowCarbon là những dự án token hóa tín dụng carbon, kế hoạch của Loam là “đưa carbon trở lại với Mẹ Trái Đất” và nhận về những khoản bù đắp mới từ quá trình này.
Loam
Thành lập bởi Birju Shah và Ravi Yenduri, tầm nhìn của Loam là tạo ra nơi giao dịch cho dữ liệu nông nghiệp, một nền tảng nhanh, rẻ và minh bạch để khuyến khích những người nông dân có thể tham gia vào các hoạt động tái tạo. Như Ravi đã mô tả, họ muốn tạo ra “sự thay đổi hôm nay sẽ được đền đáp trong dài hạn”.
Đó là thủ thuật tài chính, chính xác là những gì ReFi được thiết kế. Có đủ thứ để những người nông dân có thể làm để lưu giữ và phân loại carbon, hay trước hết là tạo ra ít đi, cho những thứ họ sẽ được nhận để bù đắp trong vài năm, những thứ họ có thể bán. Loam sẽ làm cho nó trở nên dễ dàng để trả trước cho những thay đổi đó, bằng việc bán những tín dụng tương lai cho những công ty muốn bù đắp, những nhà đầu tư, hay những pools của những dự án như Toucan hay Flowcarbon.
Đối với Ravi, quyết định để xây dựng trên Celo rất đơn giản: “Họ có sứ mệnh, mà những blockchains khác thì không. Những người nông dân sẽ hỏi lý do tại sao họ phải làm vậy, và chúng tôi cũng thế”.
Thêm vào đó, Celo Reserve là một khách hàng tiềm năng quan trọng cho những tín dụng mà Loam tạo ra, điều mà blockchain khác không thể đem lại một cách bền vững.
Một lần nữa, họ đến vì những sứ mệnh và Celo là người cam kết sớm nhất. Càng nhiều dự án như Loams, Toucans và Vanas tạo ra giá trị, chắc chắn sẽ càng có nhiều dự án ReFi đến và trở thành mảnh ghép quan trọng trên Celo, cho đến khi nó là điều hiển nhiên.
Bản thân mỗi dự án này đều có hấp dẫn riêng, nhưng phù hợp hơn, tôi nghĩ sức mạnh của Celo và sức mạnh của hệ sinh thái ReFi nói chung là cách tất cả chúng kết nối với nhau.
Co-founder của Flori Ventures và GP Tomer Bariach, là một nhà đầu tư hoạt động tích cực trên hệ sinh thái, đã mô tả nó là “câu đố về sự kết hợp giữa con người và công nghệ”:
Những dự án có thể chiến thắng trong crypto là những người hiểu về khả năng tương tác thật sự nhanh nhạy. Không như Apple vs. Microsoft. Đó là thế giới mà mọi người xây dựng những mảnh ghép khác nhau của một vấn đề và kết hợp lại, nâng cao khả năng thành công của mỗi người. Cộng đồng đang làm việc với tất cả góc độ - tương lai, đất đai, tín chỉ carbon mới, những danh mục mới để bù đắp như đa dạng sinh học. Nếu mọi người thấy những mảnh ghép bị thiếu đi, họ sẽ mang tới những người có thể trở thành mảnh ghép đó. Tìm kiếm một cộng đồng luôn mang tới những mảnh ghép mới là điều tuyệt vời.
Nói chuyện với Tomer, nó khiến tôi ngạc nhiên bởi cộng đồng phát triển Celo tự tái tạo bản thân, mỗi mảnh ghép mang tới một mục đích riêng biệt, kết nối lại với nhau thành một tổng thể rộng lớn.
Và nói chuyện với Ed tại Allegory, tôi ngạc nhiên bởi cách mà sự tập trung ban đầu của Celo vào những thị trường mới nổi, cách những mảnh ghép quan trọng trong một tập thể. “Nếu bạn không kết nối với tập thể, nó chẳng có ý nghĩa gì. Nếu Africa không kết nối, India không kết nối, nó sẽ trở nên vô nghĩa.” anh ấy giải thích.
Rất nhiều ứng dụng tạo ra tín dụng được đặt tại Global South - trang trại ở India, rừng nhiệt đới ở Brazil, bảo tồn động vật hoang dã ở Kenya, etc,… - và điều quan trọng, nó phụ thuộc vào người dân địa phương để bảo vệ và xác thực. Việc làm đó, được trả tiền bằng việc phát triển đất nước, cung cấp lương thực cho người dân địa phương trong khi vẫn bảo vệ môi trường sống. Nó là sự kết nối tuyệt vời - dự án về môi trường có thế tạo ra những công cụ và cơ hội mới cho tài chính cùng với đó như một sản phẩm phụ.
Sự kết nối nho nhỏ đó là điều khiến tôi nghĩ mọi người trong hệ sinh thái Celo rất phấn khích. Một khi bạn bắt đầu nhìn thấy lợi ích của việc kết nối nhiều hơn và hệ thống tái tạo, bạn sẽ thấy chúng ở khắp mọi nơi.
Sự hăng say và năng lượng của cộng đồng là thứ có thể lan tỏa. Tôi có thể cảm nhận nó trong từng cuộc trò chuyện tôi có. Phil của Flowcarbon đã mô tả nó khá thú vị, “Không khí từ sự kiện Celo Connect trong tôi vẫn chưa vơi đi từ khi về nhà. Thật sự có rất nhiều người quan tâm và muốn xây dựng hệ thống mang lại lợi ích cho mọi người”.
Sứ mệnh sở hữu những ý nghĩa riêng, đặc biệt với những người phát triển đang thực hiện sứ mệnh đó.
Building a More Beautiful and Prosperous World - Xây dựng một thế giới tươi đẹp và thịnh vượng hơn
Không phải bàn cãi về việc tôi rất hứng thú về những gì đang diễn ra trên Celo và tôi không ngần ngại hỗ trợ nó đến khi thành công, cho sự tăng trưởng với danh mục đầu tư của tôi, chắc chắn là cả vì tôi yêu thích tiềm năng của mô hình tài chính tái tạo. Nếu tiền tệ là một câu chuyện, và web3 là cơ hội để viết lại nó, tôi sẽ làm theo cách để có thể tạo ra giá trị cho hành tinh này.
Có một thứ chắc chắn sẽ không thể đánh đổi: đó là những stablecoin sẽ được bảo trợ bởi những tài sản khuyến khích hành động phát triển tích cực cho hành tinh thay vì bảo trợ bởi những mô hình ponzi.
Điều đó nói nên rằng, có một thách thức cho việc xây dựng Celo, đó là Thanh Khoản. Nếu một cái cây được token hóa trên blockchain, nhưng không ai mua NFT đó, vậy nó có thực sự được token hóa?
Khi tôi hỏi Ravi ở Loam về sự đánh đổi, anh ấy thừa nhận rằng “Nếu bạn chạy một NFT trên Celo, bạn sẽ tiếp cận được với ít người hơn.” Nhưng anh ấy trả lời thêm “Chúng tôi đã rất hứng thú để tạo ra NFT, nhưng sau đó chúng tôi lại tự hỏi bản thân tại sao chúng tôi làm vậy và chúng tôi không có câu trả lời thỏa đáng nào vì vậy chúng tôi không làm. Đó thực sự là một lợi ích cho một cộng đồng nhỏ hơn: Khi có ít những người ủng hộ, bạn sẽ chú ý hơn về những gì bạn làm”.
Chắc chắn, Ethereum, Solana, Polygon hay những blockchains khác có nhiều hoạt động tài chính trong cộng đồng hơn và có những nguồn thanh khoản dồi dào hơn để mua bán tài sản hơn là Celo hiện tại. Những blockchains đó có khả năng mang đến nhiều lợi ích khuyến khích những nhà phát triển xây dựng trên đó.
Nhưng thông qua gói hỗ trợ $100M DeFi cho hệ sinh thái, Celo đang hợp tác với những dự án DeFi hàng đầu như Curve, Sushiswap, và Aave. Và vừa qua, một đề xuất quản trị cho “green DEX” đã được đưa ra với cộng đồng Uniswap. Có nghĩa là sẽ có nhiều hơn người dùng trên toàn cầu đến với Uniswap, và nhiều thanh khoản về những tài sản xanh sẽ đến với Celo.
Vượt ra khỏi vấn đề thanh khoản, có hàng chục tỉ công ty, tổ chức, và những cá nhân với tài sản khổng lồ đang đợi để sẵn sàng mua và đầu tư vào những tài sản tái tạo ngay khi chúng được tạo ra và xác minh. Phần khó khăn ở chỗ không có những lợi nhuận to lớn trong DeFi như những hệ sinh thái khác có, nó dẫn đến những nguồn thanh khoản đầu tiên khó mà chảy đến Celo, nhưng có vẻ chúng ta đã đạt đến điểm có thể dẫn đến thay đổi lớn. Ngày nay có rất nhiều những quỹ lớn sẵn sàng tài trợ hệ sinh thái như Allegory và Flori, hợp tác với những giao thức DeFi hàng đầu để cung cấp thêm nhiều thanh khoản cho những token khi được tạo ra, và nguồn cầu từ Celo Reserve cho những tài sản tự nhiên chất lượng.
Cuối cùng, thanh khoản hoàn toàn có thể thu hút bằng nhiều cách, nhưng cộng đồng và sứ mệnh thì không thể. Cộng thêm có phần kì diệu đối với một cộng đồng nhỏ nhưng đầy nhiệt huyết đang xây dựng đằng sau. Xây dựng mà không cần nổi tiếng, lợi nhuận farming, hay những “tay to”, mà hoàn toàn tập trung vào làm thế nào để xây dựng lên một hệ thống tài chính tái sinh trong thế giới thực sử dụng tiền thuật toán, tôi cảm thấy như vậy sẽ vững chắc hơn, bền vững hơn,…
Trong bài luận gần đây của Jonathan Haidt là Atlantic, có một câu mà tôi vẫn hoài nghi “Có một chỉ dẫn tới lịch sử và nó hướng đến sự hợp tác ở quy mô lớn hơn.” Tôi đã viết rằng sự lớn mạnh của crypto có thể cho những tài sản số có đặc tính vật lý với sức mạnh của kỹ thuật số, trước đây.
Tôi nghĩ sự kì diệu của Celo có thể cung cấp công cụ để tái tạo sự hợp tác và niềm tin của cộng đồng địa phương trên quy mô toàn cầu. Khi tôi hỏi Ed Walters rằng nếu Celo là một thành phố nó sẽ trông như thế nào, anh ấy gọi nó là “một nơi mạnh mẽ, sôi động, tràn đầy sức sống.” Phong trào khí hậu địa phương có cảm giác giống như Lorax đôi chút - có sự nhiệt thành, nhưng lại thiếu đi công cụ để tạo ra sự thay đổi thật sự.
Celo và phong trào ReFi, có thể cung cấp công cụ để nâng cấp sân chơi bằng sự kết nối lợi ích và sự đóng góp của con người trên toàn cầu, bằng việc bảo trợ một loại tiền tệ mới bằng những thứ chúng ta muốn thấy nhiều hơn trên Trái Đất.
Tiền chỉ là một công nghệ đơn giản, nhưng từ giờ, con người có thể lập trình tiền để làm tất cả mọi thứ, như phân bổ lợi ích giữa con người, loài vật và thời gian. Và công nghệ là một câu chuyện với những đôi cánh, vì vậy hãy kết thúc với một câu chuyện khác.
The Ministry for the Future của Kim Stanley Robinson - một tiểu thuyết khoa học viễn tưởng trong tương lai gần mô tả những nhân vật hư cấu khi họ trải nghiệm, cố gắng đối phó với sự biến đổi khí hậu - đây là phiên bản nâng cấp của The Lorax. Một trong những cuốn sách yêu thích nhất của Obama năm 2020.
The Ministry for the Future
Khi nó trở thành phiên bản nâng cấp của *The Lorax, The Ministry for the Future *****không để sự sống của hành tinh rơi vào tay một sinh vật nhỏ bé, lắm lời.
Thay vào đó, tiêu chuẩn Ministry đề ra là “một số carbon coin. Có thể trở thành tiền điện tử, được chi tiêu trên bằng chứng về sự cô lập carbon để mang lại một hệ thống có thưởng có phạt, thu hút nguồn vốn vào những hành động tốt đẹp để giảm thiểu sự đốt cháy carbon”.
Trong phiên bản viễn tưởng, ở một thập kỉ trong tương lai, khi phải đánh đổi nhiều thứ cho những việc làm nhỏ, carbon coin được “bảo trợ bởi những loại trái phiếu trăm năm với tỷ suất sinh lợi được đảm bảo, được bảo lãnh bởi tất cả các ngân hàng trung ương làm việc cùng nhau”.
Carbon coin là câu trả lời cho cả bi kịch của nhân loại, thứ trong sách gọi là bi kịch tại một thời điểm giả định. Nghĩa là chúng ta không thể tưởng tượng được đau khổ của con người trong tương lai, vì vậy không gì có thể chịu thay cho họ.
Mặt khác, carbon coin giống như SuperLorax - nó nói cho cây cối, động vật, thế hệ tương lai, và hơn cả lời nói: nó tạo ra một hệ thống tài chính mới giải quyết tất cả các lợi ích mà hệ thống cũ, sử dụng một công nghệ tài chính cũ hơn không thể.
Đó là lời hứa hẹn của Celo: Trao cho mọi người rất nhiều công cụ để xây dựng một hệ thống tài chính tạo ra sự thịnh vượng cho tất cả mọi người bằng cách tính toán tốt hơn cho khoản nợ và tín dụng của mọi người.
Celo không muốn đi một mình. Nó không muốn trở thành blockchain đánh bại tất cả các blockchain khác. Nó chỉ muốn thực hiện mục tiêu cá nhân của nó như một người lèo lái sứ mệnh cho ReFi có thể kết nối các ****hệ sinh thái multi-chain hợp tác cùng nhau để tạo ra nền kinh tế tái sinh.
Tôi nghĩ đây là cách mà hệ thống tài chính nên được xây dựng từ trước đến nay nếu con người có những công cụ và công nghệ phù hợp. Chúng tôi đã đang và se thực hiện nó. Mục tiêu là xây dựng một hệ thống tài chính tái tạo mới trước khi quá muộn.
Cảm ơn Rene, Ed, Tomer, Marek, Phil, Ravi, Mike, Anna, Sep, Jonathan, và Deana vì những cuộc hội thoại và những đóng góp cho bài viết này, và cả Dan vì đã chỉnh sửa nó.
Cảm ơn vì đã đọc!
Packy
Nguồn bài viết:
Bài viết này của mình được dịch lại từ bài viết của @packyM - Advisor của a16z
Theo dõi mình tại: @apeintheG. Cảm ơn mọi người! 🔥